عطر، یک تجربه‌ی ذهنی است و مستقیم با حالات روحی و تجربیات روزانه‌ی افراد در ارتباط است. شاید بتوان گفت اولین عنصر تأثیرگذاری در نخستین برخورد افراد با یکدیگر، بوی عطر آن‌ها باشد. حال، اگر شخصی از عطری تاریخ گذشته استفاده کرده باشد و بوی تند و تیز نامطلوبی داشته باشد، باز هم می‌تواند توجه مثبت افرادی که روزانه با آن‌ها سر و کار دارد، جلب کند؟ بله، درست خواندید، عطر تاریخ مصرف گذشته. مفهومی که احتمالاً کم‌تر به آن توجه می‌شود و تصوری اشتباه از آن در جامعه شکل گرفته که می‌گوید عطرها تاریخانقضا ندارند و مدت استفاده‌ی نامحدودی دارند. در این مطلب به شما در این‌باره بیشتر می‌گوییم.
احتمالاً شما هم طی سال‌ها، بسته‌های بهداشتی و آرایشی شامل عطرو ادکلن از دوستان و عزیزان خود به عنوان هدیه دریافت کرده‌اید و موقع استفاده، گاهی متوجه شده‌اید که از برخی از آن‌ها بیشتر از 5 سال است که می‌گذرد. در چنین شرایطی، باید بدانیم آیا عطرها تاریخ انقضا دارند؟ اگر این‌گونه است، چطور بفهمیم هنوز قابل استفاده هستند یا هنوز کیفیت زمان تولید خود را دارند و این که آیا اصلاً بررسی کردن تاریخانقضایعطروادکلن ضرورتی دارد؟ در این مطلب سعی کرده‌ایم به سؤالات رایجی که درباره‌ی تاریخانقضایعطروادکلن، طول عمر مفید عطر، ادکلنمردانه و زنانه، نحوه‌ی نگهداری درست و صحیح و عوامل مؤثر در تغییر ترکیب شیمیایی عطر پاسخ دهیم:
سؤال اول: آیا عطرها تاریخ انقضا دارند؟
سؤال دوم: چرا باید تاریخ انقضای عطر و ادکلن را بررسی کنیم؟
سؤال سوم: آیا ظاهر عطر فاسد عوض می‌شود؟
سؤال چهارم: آیا بوی عطر و ادکلن تغییر می‌کند؟
سؤال پنجم: آیا راهی برای تاریخ مصرف توصیه شده عطر و ادکلن وجود دارد؟
سؤال ششم: آیا راهی برای نگهداری بهتر عطر و ادکلن وجود دارد؟
آیا عطرها تاریخ انقضا دارند؟
سریع‌ترین و سخت‌ترین پاسخ به این سؤال، بله است. سخت، چون حتی اگر پول زیادی برای یک عطر برند و اصل و معتبر داده باشید، اگر مدت زیادی از تاریخ تولید آن می‌گذرد، باید با آن خداحافظی کنید. اینکه معمولاً به تاریخ انقضای عطرها توجهی نمی‌شود، واقعیتی است، اما ما به شما می‌گوییم که منظور از تاریخ انقضای عطر و ادکلن چیست و آیا واقعاً فاسدشدنی هستند؟ مفهوم فاسد شدن عطر با مفهوم فاسد شدن غذا متفاوت است و به ترکیب شیمیایی آن بستگی دارد. به عنوان مثال، ظرف نگهداری، برند، ترکیبات عطر مردانه و عطر زنانه چون متفاوت است، و نحوه‌ی نگهداری در طول عمر مفید آن مؤثر است.
اگر بخواهیم بیشتر توضیح دهیم، باید بگوییم که ترکیب شیمیایی عطرها و ادکلن‌ها با گذر زمان، تمایل به شستن و اکیداسیون پیدا می‌کنند و این امر در بو، رنگ عطر تغییر به وجود می‌آورد و باعث بروز واکنش‌های حساسیت‌زا می‌شود. به این ترتیب بوی نامطلوب و تند، ظاهری متفاوت و ایجاد حساسیت، خارش و سوزش از علائم منقضی شدن عطر می‌شود.
واقعیت این است که بر روی شیشه‌های عطر و ادکلن یا جعبه‌ی آن‌ها، برچسب یا علامتی است که می‌گوید مدت استفاده از این محصول، به عنوان مثال 12 یا 24 ماه است، اما لزوماً به این معنی نیست که شما بعد از این مدت دیگر نمی‌توانید از این عطر یا ادکلن استفاده کنید، فقط اینکه کیفیت عطر بعد از زمان توصیه شده کاهش پیدا می‌کند و ممکن است استفاده از آن برای پوست و بدن ایجاد حساسیت و خارش کند.
البته، تاریخ انقضای عطر دو مرحله دارد. یکی از زمان تولید آغاز می‌شود و عموماً 3 تا 5 سال قابلیت مصرف را به عطر می‌دهد و دیگری، از زمان اولین استفاده که معمولا بر روی جعبه عطر درج می‌شود و از 12 تا 24 ماه یا گاهی بیشتر متغیر است و به عواملی چون برند، ترکیب شیمیایی و شرایط نگه داری بستگی دارد.
چرا باید تاریخ انقضای عطر و ادکلن‌ها را بررسی کنیم؟
به دلیل روش‌های اشتباه نگهداری، دمای نامناسب و شرایط کلی و محیطی که عطر ممکن است در طول عمر خود تجربه کند، تعادل مواد شیمیایی و ترکیبات آن تغییر می‌کند و مولکول‌ها در عطر تجزیه و ترکیب می‌شوند. این تغییرات شیمیایی، در زمان استفاده می‌تواند موجب تحریک و حتی واکنش‌های آلرژیک شود. به این ترتیب، ممکن است تصور کنید به عطر مورد علاقه خود حساس هستید در حالی که ساده است و تنها عطر شما از تاریخ گذشته است. حال، چطور میتوانیم از بروز حساسیت‌های این چنینی جلوگیری کنیم؟
آیا ظاهر عطر فاسد عوض می‌شود؟
بعد از این که دانستیم عطرها هم فاسد می‌شوند، این سؤال مطرح می‌شود که چطور میتوانیم عطر و ادکلنی که زمان زیادی از تاریخ تولید آن می‌گذرد و منقضی شده، تشخیص دهیم. یکی از اولین علامت‌هایی که نشان می‌دهد تغییرات شیمیایی در ترکیب عطر رخ داده، تغییر رنگ مایع عطر است که البته تشخیص آن ممکن است به دلیل رنگ شیشه و طراحی و استفاده نکردن از آن، دشوار باشد. هرچه عطر بیشتر حاوی روغن‌های گیاهی باشد، بیشتر در معرض تغییر در ترکیب شیمیایی‌اش قرار می‌گیرد. برعکس، عطر‌هایی که کم‌تر حاوی اسانس‌های چرب هستند، ماندگاری بیشتری دارند.
اما به طور کلی، تغییر رنگ عطرها چند گونه است. گاهی اوقات رنگ عطر تیره می‌شود، که تشخیص آن در صورتی که مدتی به بطری نگاه نکرده باشید، دشوار می‌شود. بعضی مواقع، مایع عطر و ادکلن داخل بطری حالت شیری یا چرب پیدا می‌کند و مانند یک لایه‌ی شیر که انگار ذرات حل نشده باشند، ته بطری ته‌نشین می‌شوند. اگر از تغییر رنگ متوجه منقضی شدن عطر نشدید، راه‌های دیگری هم برای تشخیص وجود دارد.
آیا بوی عطر و ادکلن تغییر می‌کند؟
بله، با گذشت زمان کیفیت بوی عطر و ادکلن تغییر می‌کند و این واضح‌ترین علامتی است که نشان می‌دهد عطر شما منقضی شده است. حس بویایی یکی از قوی‌ترین حواس انسان است. عطرها با تجربیات روزانه‌ی انسان‌ها در ارتباط هستند و تداعی‌کننده‌ی خاطرات خوب و بد هستند. بنابراین، در صورت عوض شدن بو، بیشتر قابل تشخیص هستند. چون زمانی که آن را اسپری می‌کنید، احتمالاً بوی عطر فاسد تداعی‌کننده‌ی خاطرات گذشته‌ی شما نیست و آن را دوست ندارید.
با این حال، بسته به نوع عطر، در صورت گذشتن از تاریخ مصرف، تفاوتی که در بوی آن ایجاد می‌شود، نیز متفاوت است. مثلاً Eau De Toilette ها، تمایل زیادی دارند که رفته رفته بویی شبیه الکل پیدا کنند. از طرفی، Eau De Parfum ها بویی تند و تیز، شبیه بوی ادویه کاری به خود می‌گیرند. برخی دیگر از عطرها به سادگی بوی خود را از دست می‌دهند یا از ماندگاری آن‌ها کم می‌شود. گرچه شاید توصیف بوی عطر منقضی، دشوار باشد اما میتوانیم این اطمینان را به شما دهیم که زمان استفاده متوجه غیر عادی بودن و حتی نا مطلوب بودن آن می شوید.
آیا راهی برای تاریخ مصرف توصیه شده عطر و ادکلن وجود دارد؟
به طور کلی، توصیه می‌شود عطرها و ادکلن‌ها، چه عطر زنانه و چه عطر مردانه، تا سه سال پس از تولید استفاده شوند. با این حال در زیر شیشه‌های عطر و ادکلن برند‌های اصل و معتبر، کدی درج شده که مشخصات تولید آن را نشان می‌دهد و با مراجعه به سایت‌هایی که تاریخ تولید و انقضای محصولات آرایشی را نشان می‌دهند، می‌توانید با وارد کردن کد به این اطلاعات دست پیدا کنید.
راهی برای نگهداری بهتر عطر و ادکلن‌ها وجود دارد؟
خبر بد این است که متأسفانه اگر متوجه شدید که عطر یا ادکلن شما از تاریخ گذشته، هیچ راهی بهتر از دور انداختن آن ندارید، به خصوص اگر پوست و بدن شما به آن حساسیت نشان داده و بوی نامطلوب و ناسالمی هم دارد. اما خبر خوب اینکه می‌توانید با برخی روش‌ها، سعی کنید مدت بیشتری عطر و ادکلن خود را نگه دارید. نگه داری مناسب عطرها واکنش ترکیبات شیمیایی آن را که موجب منقضی شدن می‌شود، به تعویق می‌اندازد.
اول از همه، در هنگام خرید عطر و خرید ادکلن به تاریخ تولید دقت کنید. به طور کلی متخصصان توصیه می‌کنند سه تا 5 سال بسته به کیفیت عطر بهترین زمان استفاده است. پس از خرید، وارد مرحله نگهداری می‌شویم. واقعیت این است که عطرها در رطوبت، گرما یا سرمای شدید و نور زودتر واکنش نشان می‌دهند. گرما، یکی از بزرگ‌ترین دشمنان عطر است، چه از نظر دما چه تابش مستقیم نور خورشید. گرما ساختار شیمیایی عطر را مختل می‌کند و باعث می‌شود عطر سریع‌تر از بین رود. به خصوص اگر عطر در بطری‌های پلاستیکی نگهداری شود، گرما باعث بروز واکنش ظرف با محتویات آن می‌شود. به طور مشابه، باید از نور خورشید در امان باشد، چون روی رنگ و سازگاری مایع تأثیر می‌گذارد. بنابراین، شیشه‌های رنگی از این نظر که در برابر نور مقاوم‌ترند، گزینه‌ی خوبی برای نگهداری عطر هستند، در عین حال، کنترل رنگ و ظاهر آن را دشوار می‌کنند. اگر تصور می‌کنید که چون گرما برای عطر مناسب نیست، آن را می‌توانید در یخچال نگهداری کنید، یک اشتباه است. یعنی سرما هم به اندازه‌ی گرما در ساختار شیمیایی عطر تغییر ایجاد می‌کند. عطر به دمای ثابت نیاز دارد و بهتر است آن‌ها را در جای تاریک، خنک و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری کنید.
شیشه و ظروف نگهداری عطرها، علاوه بر اینکه یکی از جذابیت‌های آن است، در ماندگاری نقش مهمی دارد. بنابراین، نباید عطر را از ظرفی به ظرف دیگر منتقل کرد. همانطور که می‌دانید الکل یکی از عناصر تشکیل‌دهنده‌ی عطر است و هنگام جا به جایی به سرعت تبخیر می‌شود و به علاوه، مایع در معرض باکتری قرار می‌گیرد.
در پایان و به عنوان یک توصیه‌ی کلی، عطرها و ادکلن های خود را به عنوان مواد مصرفی در نظر بگیرید، از انبار کردن آن‌ها پرهیز کنید و به ترتیب از قدیمی‌تر‌ها از آن‌ها استفاده کنید و تا پیش از تمام شدن یکی از آن‌ها، عطر جدیدی را خریداری نکنید. به عنوان راه‌‌حلی دیگر به شما می‌گوییم که اگر بوی عطری مورد علاقه شما نیست، سعی کنید با دوستی آن را مبادله کنید تا زودتر از آن‌ها استفاده کنید.
